«Прости, Фредди Крюгер». Что пугает беларусских журналистов

 «Вечером через Пионерский сквер возвращались? И что вы знаете про испуг?». Ольга Лойко, главный редактор Plan B

– Я фильмы ужасов не смотрю, я в них живу. Не смотрю с детства, а также избегаю читать, слушать и думать о страшном. Мне не хватало приключений – и для этого был Индиана Джонс, Сетон-Томпсон, Шклярский. Романтизм в буржуйских интерьерах добирался Дюма. Поржать можно было с милых французов вроде Ришара.

А ужасы… Я же с Автаза. У меня там ужасы: по дороге в школу, в бассейн – в избытке. С курсов вечером зимой через Пионерский сквер возвращались? И что вы знаете про испуг? А мазовские работяги, празднующие получку как в последний раз? Пройдите сквозь их ряды в местном парке, и зомби покажутся вам милыми крошками.

А еще была карательная стоматология. За режиссера фильма ужасов «Дантист» до сих пор стыдно – не лечил он в школьном стоматологическом кабинете восемь зубов за прием под девизом «хрен тебя потом выловишь, терпи сейчас».

И это я еще не говорю про кошмары после 2020-го. Когда стрельба, тюрьма, допросы и безнадега. В общем, прости, Фредди Крюгер, щекочи нервы другим поколениям. Беларуса 1978 года выпуска и рабоче-крестьянского происхождения так просто не напугать. Он сам кого хочешь напугает.

 «Во мне он оставил бездну хтонического ужаса». Алексей Карпека, журналист-расследователь

– Я не помню свой первый ужастик, но ужастик из детства – это первый «Джиперс Криперс». Я его никогда не пересматривал, потому что во мне он оставил бездну хтонического ужаса.

Я не фанат ужастиков-ужастиков, типа «скримеров» или «слешеров». Стараюсь их по возможности избегать. Иногда смотрю мистические хорроры, где ужас не так очевиден и не подается напрямую. Но я не фанат всего этого.

Предпочитаю комедийные ужастики. В них треш обычного фильма ужасов подается чаще всего через комедию положений – когда герои попадают в курьезные ситуации, в основном из-за своего идиотского поведения. Мне кажется что любовь к комедийной чернухе и кринжу у меня появилась после серии фильмов «Очень страшное кино».

Топ ужастиков от Алексея:

• «Хижина в лесу» – фильм спродюсированный и написанный в соавторстве с Джоссом Уидоном. Это человек, создавший «Баффи – истребительница вампиров», «Светлячок», «Серенити» и первых двух фильмов-солянок «Мстителей». Постмодернистское обыгрывание классического сюжета ужастика с таинственной хижиной в лесу и группой туристов, которые решили там провести уикэнд. И последующая за этим тотальная чернь.
• «Зомби по имени Шон» — классика комедийного ужастика про зомби. Фильм заложивший старт карьере режиссёра Эдгара Райта. А так же незабываемый дуэт актёров Саймона Пегга и Ника Фроста. Один из образчиков современного британского юмора после «Монти Пайтона».
• «Реальные упыри». Тайка Вайтити – гений. Фильм снят в стиле мокьюментери об одной группе вампиров, живуших в Веллингтоне, столице Новой Зеландии. Отличный юмор, переосмысление вампирского жанра. Фильм дал старт нескольким спин-офам: «Чем мы заняты в тени» и «Паранормальный Веллингтон».

Вне топа: «Мертвые не умирают» Джима Джармуша – абсурдистский комедийный зомби-хоррор с Адамом Драйвером и Билом Мюрреем в главных ролях. Очень смешной и местами по-хорошему кринжовый. Когда смотрел его в кинотеатре люди не выдерживали и уходили с сеанса из-за градуса кринжа и абсурда. Но мне такое нравится.

«Падабаецца атмасфера і санспенс». Аляксандр Чарнуха, журналіст, блогер

 – Фільмы жахаў я люблю і гляджу, але не ўсе. Падабаецца, калі ёсць атмасфера і саспенс. Не вельмі люблю слешары і нейкія кананічныя фільмы жахаў, дзе ўсё пабудавана на вельмі стандартных хадах: нейкія гукі палохаючыя, шаблонныя сцэнары. Мне падабаецца нават не страшнае, а атмасфернае, паглыбляючае ў нейкі містычны свет.

Топ фільмаў жахаў ад Аляксандра:

• Я фанат Роберта Эгерса. Люблю яго фільм «Ведзьма» – вельмі атмасферны. Акурат прыклад таго, як можна зрабіць фільм жахаў, які не працуе на нейкіх прымітыўных узроўнях, а прапануе гледачу менавіта паглыбленне ў атмасферу.
• Вельмі падабаецца мне рымейк «Насферату» Вернера Херцага. Таксама класны фільм, вось менавіта з гэтым адчуваннем нечага. Вельмі прыгожы, вельмі эстэцкі, я б сказаў. Дарэчы, 25 снежня выйдзе рымейк «Насферату» – ўжо Роберта Эгерса. Мой любімы фільм плюс мой любімы рэжысёр фільмаў жахаў – вельмі цікавае спалучэнне, чакаю.
• Падабаецца класічная «Суспірыя». Там вельмі класны саўндтрэк італьянскага рок гурта «Goblin», вельмі класны незвычайны фільм. Мне не спадабаўся рымейк – атрымалася нейкая такая маніфестацыя. А вось класічная «Суспірыя» – вельмі раю паглядзець, яна суперкрутая.

Серыялы не так люблю, але вельмі спадабалася «Паўночная меса». Круты серыял, глядзіцца за адзін подых. Вельмі раю.

«На 10-ай хвіліне фільму я… заснула». Марына Савіцкая, радыёжурналістка

– Насамрэч, я ніколі не была прыхільніцай фільмаў жахаў. Калі ёсць выбар «трылер ці драма», то выберу дакладна апошняе. Такія стужкі мне падаюцца больш натуральнымі, жыццёвымі. Але калі выходзяць культавыя карціны жахаў, стараюся іх глядзець, каб быць у курсе і пашыраць далягляд.

Памятаю, у маім жыцці адбылася вельмі стрэсавая падзея. Эпічны момант прайшоў, але паслясмак на той момант яшчэ застаўся. І вось мая сяброўка паклікала мяне да сябе ў госці, каб крыху выдыхнуць. Сказала: «Паглядзім фільм». Я згадзілася. А калі прыйшла, высветлілася, што ўсе хочуць паглядзець трылер. Я падумала, што гэта мяне яшчэ больш «загоніць», а па факце на 10-ай хвіліне фільму я… заснула.

Не асабліва нешта і падабаецца, калі шчыра.  Але вось што магу ўзгадаць:

Топ фільмаў жахаў ад Марыны:  

• Найбольш запомнілася «Ззянне», але не магу сказаць, што гэта мой любімы фільм.
• Памятаю, у дзяцінстве глядзела «Байкі са склепу». Цяпер у мяне цёплыя ўспаміны пра гэты серыял. Але тут, хутчэй, заслуга самаго вайбу часу – у мяне было клёвае дзяцінства.

«Постхорары вельмі здорава ўбудоўваюцца ў сучасны кінематограф». Тарас Тарналіцкі, журналіст і кінакрытык

– Я стаўлюся да хорараў як і да любога іншага жанра, які мае права развівацца. У акадэмічным асяродку ёсць пагардлівае стаўленне да фільмаў жахаў, але сучасныя кінематаграфісты спрабуюць больш плённа з імі працаваць, распрацоўваць нейкія сацыяльныя матывы. Таму хорар развіваецца, ён шматгранны і гэта добры прыклад таго, як жанр адаптуецца пад выклікі часу.

Я глядзеў шмат розных фільмаў жахаў. Не падабаюцца выключна жанравыя праекты: яны вельмі клішыраваные, не могуць табе нічым новым спалохаць і нічога новага распавесці. Але падабаюцца постхорары, стужкі, якія калупаюцца ў чалавечай натуры, распавядаюць гісторыі прыватных перажыванняў.

Постхорар вельмі цікавы, ён не працуе з прыняццем, што існуюць пачвары, якія пагражаюць людзям. Гэта хутчэй аналіз нейкіх з’яў, уменне працаваць з наратывамі, са сторытэлінгам. Напрыклад, «Прэч» Джордана Піла – фільм пра сацыяльныя ўстаноўкі, пра тое, як успрымаць і белых, і чорных. Гэта цалкам неверагодная гісторыя, але пра сацыяльную няроўнасць і расавую дыскрымінацыю.

Ці, напрыклад, як «Сонцастаянне» Ары Астара: фільм пра амерыканцаў, якія паехалі ў Швецыю і трапілі да язычнікаў. Гэта быццам бы фільм пра культ, але і сімвалічны фільм пра тое, як людзі растаюцца, пра базавыя рэчы. Гэтым постхорары вельмі здорава ўбудоўваюцца ў сучасны кінематограф. Яны пераасэнсоўваюць накоплены хорарамі досвед і ствараюць нешта новае і сапраўды кранальнае.

Топ фільмаў жахаў ад Тараса:

• «Яно прыходзіць за табой» – быццам бы фільм пра тое, як невядомым чынам паміраюць падлеткі. Але насамрэч ён пра пубертатны перыяд, пра сталенне, пра першы секс, пра забабоны. І пра гэтыя ўстаноўкі, якімі свядома пужаюць моладзь.
• «Бабадук» – аўстралійскі хорар. Вельмі цікавы фільм, вельмі моцна зроблены. І ў плане канцэпту, і ў плане рэжысуры, і ў плане акторскай ігры. З аднаго боку, ён распавядае пра нейкага монстра, які пераследуе маці і дзіця. Але праз некаторы час разумееш, што гэта проста хворы розум самой жанчыны, якая не змагла справіцца з псіхалагічнай нагрузкай і з звар’яцела. Але пры гэтым фільм выдатна эксплуатуе троп пра монстра, які пераследуе людзей.
• «Ведзьма» Роберта Эгерса – пра 16 ці 17 стагоддзе, першых пасяленцаў у ЗША. Яны трапляюць на новую зямлю і вар’яцеюць – праз тое, што там няма хрысціянства і сіла прыроды перамагае іх веру і каштоўнасці.
• «Рэінкарнацыя» і «Сонцастаянне» Ары Астара.

У рэжысёраў Джордана Піла, Роберта Эгерса, Ары Астара раю ўсе фільмы, яны ўсе вельмі моцныя і ўсе маюць двайное ці нават трайное дно. Дадатковыя матывы дазваляюць іх глядзець не проста як нейкую неверагодную гісторыю, але таксама рэфлексаваць над тым, што з сабе ўяўляе соцыўм і што знаходзіцца ў нас у галовах.

Пресс-клуб Беларусь

---