Паліна Шарэнда-Панасюк – актывістка, былая палітзняволеная, якая чатыры гады правяла за кратамі. Мы паразмаўлялі з ёй пра беларускія незалежныя медыя і пра яе стаўлянне да журналістаў.
Я толькі вынырнула ў медыйную прастору. Вядома, «там» ты знаходзішся ў поўным інфармацыйным вакууме. Але, у прынцыпе, нават «там» зразумела, што адбываецца. Па аналогіі з дзясятым годам, з іншымі гадамі – гэта выцісканне медыя за мяжу, блакіроўкі сайтаў. Яно ўвесь час разгортваецца па спіралі, проста ты разумееш, што зараз кола гэтай спіралі стала большым.
[У турме] было такое хваляванне: ці засталіся ўвогуле незалежныя медыя? Якія СМІ яшчэ існуюць? Ці не пасадзілі ўсіх журналістаў?
Я ж ведала, што быў пагром TUT.BY, журналісты прайшлі праз тэрор. І было страшна за людзей – ці яны жывыя ўвогуле?
У Беларусі зараз практычна няма інфармацыйнага поля. Таму медыям трэба думаць не пра спрэчкі паміж сабой, а пра тое, што ў нас адзіны вораг – Лукашэнка, лукашызм як сістэма. І важна працягваць даносіць праўдзівую інфармацыю да беларусаў і намагацца атрымліваць зваротную сувязь.
Бо адна з галоўных мэтаў рэжыму – не толькі заблакаваць незалежныя медыя, але і цалкам перакрыць сувязь «медыя – чытач», каб не было ніякай інфармацыі для СМІ.
А вось калі мы будзем незалежнымі, калі будзе існаваць Беларусь – тады мы будзем спрачацца: хто больш круты і хто больш ці менш беларускі. Зараз мы мусім дзейнічаць адзіным фронтам.
Сёння ў краіне, нягледзячы ні на што, незалежныя медыя чытаюць. Людзі шукаюць праўдзівую інфармацыю пра тое, што адбываецца ў Беларусі і навокал.
Цішком на кухні слухаюць YouTube, як некалі – «Радыё Свабоду».
І хаця зараз тэхнічна ўсё палепшылася, але ж трэба думаць, як не згубіць свае пазіцыі ў Беларусі.
На працягу 30 гадоў Лукашэнка знішчаў незалежныя СМІ, і вельмі шкада, што шмат з іх больш не існуе. Спачатку знікла «Народная воля», я чытала яе яшчэ студэнткай, у 90-я. Потым не стала «Свабоды», я памятаю яшчэ яе папяровыя выданні.
Беларуская мова, хуткая стужка навін. Якія медыя чытае і слухае Маляваныч
Зараз вельмі шмат інфармацыі можна атрымліваць праз сацыяльныя сеткі і блогераў. Проста мора інфармацыі. Але я выбіраю тое, што адпавядае маім поглядам. Я заўсёды чытала пераважна «Хартыю’97». Мне імпанавала іх цвёрдая прынцыповая пазіцыя, іх бескампраміснасць. Але паважаю і «Нашу ніву», і «Радыё Свабода». А зараз пачала чытаць і замежныя рэсурсы, пераважна польскія.
Хачу падзякаваць усім журналістам. Зараз яны да мяне шмат звяртаюцца – і я стараюся размаўляць з імі, наколькі гэта мажліва. Яшчэ за кратамі я разумела, што калі атрымаецца выйсці – гэта будзе маім абавязкам.
Трэба гаварыць, як чалавек сябе адчувае, калі навокал ціск і тэрор. І ў было разуменне, што мне прыйдзецца гэта агучваць.
Зараз з’явілася шмат новых медыйных рэсурсаў і новых асоб, якія імі займаюцца. Гэта прыемная нечаканасць. А яшчэ некаторыя людзі, якія раней працавалі ў сістэме лукашысцкай прапаганды, – яны зараз на нашым баку.
Я лічу, што чалавека трэба судзіць па справах. Калі людзі змаглі выйсці з сістэмы, прызнаць, што яна была хлуслівая – то, канешне, гэта ўчынак годнага чалавека. Можна іх павіншаваць з тым, што яны зрабілі. Я да гэтага добра стаўлюся.
Прэс-клуб Беларусь
Кожны тыдзень атрымлівай на пошту: якасныя магчымасці (гранты, вакансіі, конкурсы, стыпендыі), анонсы івэнтаў (лекцыі, дыскусіі, прэзентацыі, прэс-канферэнцыі) і карысны кантэнт
